Địa lý

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bạn đang xem: mon dia ly

Địa lý hoặc Địa lý học (hay còn gọi tắt là địa) (tiếng Hy Lạp: γεωγραφία, chuyển tự geographia, tức thị "mô mô tả Trái Đất"^[1]) là 1 nghành nghề dịch vụ khoa học tập nghiên cứu và phân tích về những vùng khu đất, địa hình, người ở và những hiện tượng lạ bên trên Trái Đất.^[2] Dịch sát nghĩa được xem là "nhằm tế bào mô tả hoặc ghi chép về Trái Đất". Người thứ nhất nói đến thuật ngữ này là Eratosthenes (276–194 TCN).^[3] Bốn nghành nghề dịch vụ truyền thống lâu đời nghiên cứu và phân tích về địa lý là phân tách không khí của bất ngờ và những hiện tượng lạ quả đât (như những nghiên cứu và phân tích về phân bố), nghiên cứu và phân tích chống, nghiên cứu và phân tích về quan hệ quả đât khu đất, và nghiên cứu và phân tích về Khoa học tập Trái Đất.^[4] Địa lý văn minh mang tính chất liên ngành bao hàm toàn bộ những nắm rõ trước đó về Trái Đất và toàn bộ những quan hệ phức tạp thân thích con cái quả đât và bất ngờ - không chỉ là giản đơn là điểm đem những đối tượng người dùng tê liệt, mà còn phải về phong thái bọn chúng thay cho thay đổi và cho tới được thế nào. Địa lý đã và đang được gọi là "ngành học tập về thế giới" và "cầu nối thân thích quả đât và khoa học tập vật lý". Địa lý được phân thành nhì nhánh chính: Địa lý nhân bản và địa lý bất ngờ.^[5]^[6]^[7]

Chủ đề này bao gồm:

Các địa điểm bên trên Trái Đất và bên trên ngoài hành tinh.
Các vùng văn minh ví như vương quốc hoặc TP.HCM và khu vực.
Các môn khoa học tập tương quan cho tới địa lý.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Các phiên bản đồ gia dụng toàn cầu cổ nhất từng được nghe biết đem tuổi hạc nhập thời Babylon cổ nhập thế kỷ IX TCN.^[8] Bản đồ gia dụng toàn cầu Babylonia có tiếng nhất là Imago Mundi nhập 600 TCN.^[9] Bản đồ gia dụng được Eckhard Unger tái ngắt lập thể hiện tại địa điểm của Babylon ở Euphrates, phủ quanh xung xung quanh là những vùng khu đất đem hình trụ bao gồm Assyria, Urartu^[10] và một vài ba TP.HCM, những TP.HCM và vùng khu đất phía bên ngoài lại được phủ quanh vày một dòng sông (Oceanus), đem 7 quần đảo xung xung quanh nó tạo ra trở nên một hình sao 7 đỉnh. Các văn phiên bản tất nhiên nói đến 7 chống phía bên ngoài hồ nước bát ngát. Trong những mô tả thì đem 5 nhập số tê liệt vẫn còn đấy tồn bên trên.^[11] trái lại với Imago Mundi, một phiên bản đồ gia dụng toàn cầu Babylon trước tê liệt đem tuổi hạc nhập thể kỷ 9 TCNd tế bào mô tả Babylon ở về phía bắc kể từ trung tâm toàn cầu, tuy vậy nó ko xác lập rõ nét vật gì là trung tâm.^[8]

Theo cơ hội tiếp cận, địa lý được phân thành nhì nhánh chính: địa lý cộng đồng và địa lý chống. Địa lý phát biểu cộng đồng là phân tách và nghiên cứu và phân tích cơ vật lý và địa lý nhân bản, trong lúc những chống địa lý là xúc tích và ngắn gọn và giải quyết và xử lý những khối hệ thống bờ cõi ví dụ. Tuy nhiên, sự liên kết thân thích nhì ngành đem truyền thống lâu đời là 1 yếu tố của cuộc tranh biện nhập địa lý.

Xem thêm: Điểm danh những đôi giày jordan 4 được yêu thích nhất

Địa lý khu vực vực[sửa | sửa mã nguồn]

Địa lý chống là nghiên cứu và phân tích về những chống bên trên toàn cầu. Chú ý cho tới điểm sáng rất dị của một vùng ví dụ như các nhân tố bất ngờ, nhân tố quả đât, và chống bao hàm những chuyên môn phân ấn định không khí nhập chống.

Địa lý nhập chống cũng là 1 cách thức chắc chắn nhằm nghiên cứu và phân tích địa lý, địa lý đối chiếu với con số hoặc vùng địa lý cần thiết. Cách tiếp cận này cướp ưu thế nhập nửa sau của thế kỷ XIX và nửa thời điểm đầu thế kỷ XX, một thời hạn Lúc quy mô địa lý tiếp sau đó chống là trung tâm trong những ngành khoa học tập địa lý. Sau tê liệt bị chỉ trích vì như thế tính mô tả của chính nó và thiếu hụt hạ tầng lý thuyết. Chỉ trích mạnh mẽ và tự tin trong mỗi năm 1950 và cuộc cách mệnh về con số. Các mái ấm chỉ trích đó là G. H. T. Kimble^[12] and Fred K. Schaefer.^[13]

Xem thêm: Teen 2k: Đá bay mệt mỏi đầu tuần với 10 website dưới đây

Địa lý tự động nhiên[sửa | sửa mã nguồn]

Địa lý bất ngờ là 1 phân ngành của địa lý hầu hết sinh hoạt nhập nghành nghề dịch vụ nghiên cứu và phân tích khối hệ thống hóa những quy mô và quy trình ra mắt nhập thủy quyển, sinh quyển, khí quyển, thổ quyển và thạch quyển. Nó đem dự định canh ty người tớ hiểu sự bố trí bất ngờ của Trái Đất, nhiệt độ và những văn minh hệ thực vật và động vật hoang dã của chính nó. đa phần nghành nghề dịch vụ của địa lý bất ngờ dùng những kỹ năng và kiến thức của địa hóa học học tập, ví dụ là nhập nghiên cứu và phân tích về phong hóa và xói sút. Địa hóa học học tập những hành tinh nghịch không giống nhập hệ Mặt Trời, coi bài bác Đặc trưng địa hóa học của hệ Mặt Trời.

Địa lý bất ngờ nhập tầm quan trọng của một ngành khoa học tập thường thì tương phản và bổ sung cập nhật mang lại ngành khoa học tập bà mẹ của chính nó là Địa lý nhân bản.


Địa lý loại vật học	Khí hậu học tập & Khí tượng học	Địa lý học tập duyên hải	Quản lý môi trường

Khảo sát xây dựng	Địa mạo học	Băng học	Thủy văn học tập & Thủy đạc học

Sinh thái học tập cảnh quan	Hải dương học	Thổ nhưỡng học	Cổ địa lý học

Kỷ Đệ Tứ

Địa lý nhân văn[sửa | sửa mã nguồn]

Địa lý nhân bản là 1 nhập 2 phân ngành của địa lý. Địa lý nhân bản là 1 nhánh của khoa học tập xã hội nghiên cứu và phân tích về toàn cầu, quả đât, xã hội và văn hóa^[14] đem sự nhấn mạnh vấn đề côn trùng tương tác của không khí và vùng địa lý. Địa lý nhân bản không giống với địa lý bất ngờ hầu hết triệu tập nhiều nhập nghiên cứu và phân tích những sinh hoạt của quả đât và dễ dàng thu nhận những cách thức nghiên cứu và phân tích ấn định lượng rộng lớn.



Địa văn hóa	Địa lý trị triển	Địa lý kinh tế	Địa lý mức độ khỏe

Địa sử học	Địa chủ yếu trị	Địa lý người ở & Nhân khẩu học	Địa lý tôn giáo

Địa lý xã hội	Địa lý vận tải	Địa lý du lịch	Địa lý đô thị

Một số mái ấm địa lý học tập nổi bật[sửa | sửa mã nguồn]

Eratosthenes (276TCN - 194TCN) - đo lường độ dài rộng Trái Đất.
Ptolemy (khoảng 90–khoảng 168)
Al Idrisi (Ả Rập: أبو عبد الله محمد الإدريسي; Latinh: Dreses) (1100–1165/66)
Gerardus Mercator (1512–1594)
Alexander von Humboldt (1769–1859)
Carl Ritter (1779–1859)
Arnold Henry Guyot (1807–1884)
William Morris Davis (1850–1934)
Paul Vidal de la Blache (1845–1918)
Sir Halford John Mackinder (1861–1947)
Carl O. Sauer (1889–1975)
Walter Christaller (1893–1969)
Yi-Fu Tuan (1930-)
David Harvey (1935-)
Edward Soja (sinh 1941)
Michael Frank Goodchild (1944-)
Doreen Massey (1944-)
Nigel Thrift (1949-)
Ellen Churchill Semple (1863–1932)

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ “Online Etymology Dictionary”. Etymonline.com. Truy cập ngày 17 tháng tư năm 2009.
^ “Geography”. The American Heritage Dictionary/ of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. Truy cập ngày 9 mon 10 năm 2006.
^ Eratosthenes' Geography. Princeton University Press. 2010. ISBN 9780691142678.
^ Pattison, W.D. (1990). “The Four Traditions of Geography” (PDF). Journal of Geography. 89 (5): 202–6. doi:10.1080/00221349008979196. ISSN 0022-1341. Reprint of a 1964 article.
^ “Bản sao vẫn lưu trữ” (PDF). Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 3 mon 10 năm 2008. Truy cập ngày 3 mon 7 năm 2014.
^ “1(b). Elements of Geography”. Physicalgeography.net. Truy cập ngày 17 tháng tư năm 2009.
^ Bonnett, Alastair What is Geography? Luân Đôn, Sage, 2008
^ ^a ^b Kurt A. Raaflaub & Richard J. A. Talbert (2009). Geography and Ethnography: Perceptions of the World in Pre-Modern Societies. John Wiley & Sons. tr. 147. ISBN 1405191465.
^ Siebold, Jim Slide 103 Lưu trữ 2016-11-09 bên trên Wayback Machine via henry-davis.com - accessed 2008-02-04
^ “JSTOR: An Error Occurred Setting Your User Cookie”. Truy cập 25 mon 9 năm 2015.
^ Finel, Irving (1995). A join vĩ đại the map of the world: A notable discover. tr. 26–27.
^ Kimble, G.H.T. (1951): The Inadequacy of the Regional Concept, London Essays in Geography, edd. L.D. Stamp and S.W. Wooldridge, những trang 492-512.
^ Schaefer, F.K. (1953): Exceptionalism in Geography: A Methodological Examination, Annals of the Association of American Geographers, vol. 43, những trang 226-245.
^ Johnston, Ron (2000). “Human Geography”. Trong Johnston, Ron; Gregory, Derek; Pratt, Geraldine; Watts, Michael (biên tập). The Dictionary of Human Geography. Oxford: Blackwell. tr. 353–360.